رنگ آمیزی دیوارهای خانه از جمله کارهایی است که میتواند فضای یکنواخت خانه را تغییر دهد و روح تازهای به فضای خانه بدهد. اگرچه این کار میتواند توسط اهالی خانه نیز انجام شود، اما بدون داشتن اطلاعات لازم در مورد آن میسر نیست. یکی از این موارد، داشتن آگاهی در مورد انواع رنگها است. از آنجایی که رنگها کاربردهای مختلفی دارند که شامل جذابیت بصری، دوام، محافظت شیمیایی و غیره میشوند؛ امروزه رنگها در شکلهای مختلفی به بازار عرضه میشوند. بنابراین انتخاب مناسب رنگ میتواند ضمن بهبود عملکرد، هزینههای پروژه را نیز کاهش دهد. از این رو در ادامه به معرفی بخشی از انواع رنگ پرداخته میشود.
۱- انواع رنگ روغنی
معمولا نقاشان حرفهای برای کار خود از رنگهای روغنی استفاده میکنند که دوام و مقاومت بیشتری در برابر آب دارد. رنگهای روغنی، نفوذ سطحی و همچنین چسبندگی بهتری نسبت به سایر رنگها دارند. این رنگها برای لکه گیری سطوح نیز بسیار عالی هستند و همین امر باعث میشود که برای سطوح لکه دار، گرههای چوب و فلزاتی که زنگ زدگی دارند انتخاب خوبی باشند. این نوع رنگها ماندگاری طولانی دارند و بدون مشاهده علائمی از سایش یا آسیب میتوانند در بازه زمانی طولانی دیوارهای خانه را پوشش دهند. در واقع رنگ روغن معمولا در دیوارها، درها، پنجرهها و سازههای فلزی مورد استفاده قرار میگیرد.
اما قابل ذکر است که یکی از معایب این رنگها طول زمان لازم برای خشک شدن آنهاست. زمان خشک شدن این رنگها بسیار طولانیتر از رنگهای اکریلیک است و گاهی تا 24 ساعت زمان میبرد. این رنگها برای محیطهای مرطوب مناسب نیستند.
دو نکته مهم در استفاده از این رنگها این است که باید رنگهای روغنی را مرتب هم زد، زیرا روغن در این نوع رنگها به سرعت از هم جدا میشود. همچنین باید از برس یا غلتکی استفاده کرد که به طور خاص برای این رنگها طراحی شدهاند. زیرا تمیز کردن برسهای رنگی نیاز به مواد شیمیایی مانند تینر دارد.
برای جمعبندی مطالب فوق میتوان گفت که مزایا و معایب رنگ روغنی به شرح زیر است.
مزایای استفاده از رنگ روغنی
- درخشندگی مناسب
- مناسب مکانهای با رطوبت بالا
- پوشانندگی خوب و مسطح
- ماندگار و بادوام
معایب استفاده از رنگ روغنی
- انتشار مواد سمی و مضر برای تنفس
- استفاده و پیادهسازی سخت
- قابلیت تمیزشوندگی سخت از روی سطوح
- نیاز به زمان طولانی برای خشک شدن
۲- انواع رنگ پلاستیک (بر پایه آب)
رنگهای پلاستیک رنگهایی با ایمنی بالا هستند که برای سلامتی انسان و محیط زیست خطری ندارند. اگرچه این رنگها ماندگاری رنگهای روغنی را ندارند، اما بازه زمانی لازم برای خشک شدن آنها کوتاهتر از رنگهای روغنی است. بنابراین در صورتی که نقاشی یک فضا نیاز به سرعت عمل بالایی داشته باشد، بهتر است از رنگهای پلاستیک استفاده شود. با توجه به این ویژگی میتوان چند لایه رنگ را در یک روز روی دیوار پیاده کرد.
این رنگها بوی کمی دارند و تمیز کردن آنها ساده است. برای تمیز کردن این رنگها میتوان به سادگی از کمی آب و صابون استفاده کرد اما تمیز کردن رنگهای روغنی نیاز به صرف زمان و انرژی بیشتری دارد. به همین دلیل استفاده از این رنگها برای دیوارهای داخلی مناسبتر است. نکته مثبت دیگر این رنگها درمقایسه با رنگهای روغنی این است که هزینه کمتری دارند. یکی از معایب این رنگها ماندگاری کم آنها است، اما با توجه به دوستدار طبیعت بودن و مضرات کمتری که دارند، انتخاب بسیاری از افراد هستند.
برای جمعبندی مطالب فوق میتوان گفت که مزایا و معایب رنگ پلاستیک به شرح زیر است.
مزایای استفاده از رنگ پلاستیک
- عدم نیاز به آمادهسازی سطوح قبل از نقاشی
- عدم رشد کپک در سطوح نقاشی شده
- عدم انتشار مواد سمی
- قابلیت تمیزشوندگی آسان با آب
- خشک کردن سریع
- انعطاف پذیر و مقاوم در برابر ترک خوردگی
- قابلیت استفاده در تمام سطوح
- ماندگاری و پایداری با گذشت زمان
- مقاوم در برابر نور آفتاب
معایب استفاده از رنگ پلاستیک
- عدم ایجاد درخشندگی روی سطوح
- ماندگاری و دوام کمتر نسبت به رنگ روغنی
- امکان لایه لایه شدن در مجاورت با رطوبت
۳- انواع رنگ اکریلیک
در گذشته نقاشی ساختمان محدود به رنگهای روغنی و پلاستیک بود. با ورود رنگ اکریلیک، نقاشی و رنگ آمیزی ساختمان دچار تحول شد. رنگهای اکریلیک بر پایه رزینهای آکریلیکی فرموله و ساخته شده اند. در حالی که رنگهای روغنی بر پایه رزینهای آلکید( روغنی) و رنگهای پلاستیکی بر پایه رزینهای ونییل فرموله شده اند. رزینهای آکریلیک هم با پایه آب (حلال آن ها آب است) و هم با پایه حلال (حلال آنها بیشتر حلال های نفتی و مشتقات آن است) در بازار وجود دارند. بنابراین هنگام تهیه این رنگها باید رنگ اکریلیک بر پایه آب و رنگ اکریلیک بر پایه حلال از هم تفکیک گردد.
رنگ اکریلیک برای فضاهای خارجی بسیار مناسبند. نکته جالب در مورد این رنگها این است که کار با آنها بسیار ساده تر از رنگهای روغنی است. از آنجا که پایه این رنگها آب است، به راحتی قابل استفادهاند، سریع خشک میشوند و به همان اندازه آلودگی ایجاد نمیکنند. رنگ اکریلیک در برابر اثرات نور خورشید و نفوذ رطوبت نیز مقاوم است.
این رنگها روی سطوحی که قبلا با رنگهای اکریلیک یا روغنی رنگ شده اند، قابل پیاده سازی هستند. حتی میتوان از آنها در قسمتهای بدون پوشش و بدون رنگ نیز استفاده کرد. اما روی رنگهای براق قابل استفاده نیستند. همچنین اگر کاغذ دیواری روی آنها پیاده شود، این خطر وجود دارد که آب موجود در رنگ باعث جدا شدن کاغذ از دیوار شود.
بسیاری از افراد تصور میکنند که رنگهای اکریلیک و رنگهای پلاستیک یکسان هستند که میتواند باعث ایجاد سردرگمی در انتخاب آنها شود. اگرچه برخی از رنگهای اکریلیک نیز مبتنی بر آب هستند اما رنگهای اکریلیکی نیز وجود دارند که از مواد شیمیایی استفاده میکنند، بنابراین بین این دو تفاوت وجود دارد.
بنابراین میتوان گفت که مزایا و معایب رنگ اکریلیک به شرح زیر است.
مزایای استفاده از رنگ اکریلیک
- درخشش قابل قبول با قابلیت پوشانندگی سطوح و لکه ها
- خشک شدن سریع
- استفاده آسان
- امکان اعمال دو لایه رنگ در یک روز
- قابلیت تمیزشوندگی بالا
- قابل اشتعال نبودن
- امکان استفاده در هر سطحی
- عدم نیاز به پرایمر در بعضی از سطوح
- قابلیت شستشو
معایب استفاده از رنگ اکریلیک
- در بعضی از موارد قبل از اولین شستشو نیاز به سی روز زمان دارد
- قابلیت تمیزشوندگی کمتر نسبت به رنگ روغنی
- ماندگاری و دوام کمتر نسبت به رنگ روغنی
- در بعضی از موارد امکان پیاده سازی روی سطوح براق را ندارد
- ممکن است با گذشت زمان دوام آنها کاهش پیدا کند
نکته مهم در استفاده از رنگهای اکریلیک این است که باید به نوع آنها توجه نمود. به این معنا که رنگهای اکریلیک که برای دیوارهای داخلی تعریف شدهاند برای استفاده در دیوارهای خارجی مناسب نیستند. نکاتی که در بالا بیان شدند در مورد استفاده از رنگ اکریلیک برای مصارف داخلی است. در ادامه به برخی نکات مهم برای استفاده از رنگ اکریلیک در دیوارها و سطوح خارجی اشاره میشود.
دیوارهای خارجیِ یک ساختمان برجستهترین ویژگی معماری آن است. نمای ساختمانها در معرض شرایط آب و هوایی مختلفی قرار دارند. بنابراین باید از نظر زیبایی چشمنواز و در برابر شرایط نامساعد جوی مقاوم باشند. رنگهای آکریلیک به دلیل سبکی و مقاومت در برابر آب و هوا یکی از بادوامترین رنگها برای کاربردهای بیرونی هستند. به عبارت دیگر، همانطور که در ابتدای این مطلب به آن اشاره شد، این رنگها مزایایی دارند که آنها را در صدر انتخاب نقاشان برای سطوح بیرونی قرار میدهد که از میان آنها میتوان به پوشش عالی، مقاومت در برابر آب و محافظت از سازه در برابر رطوبت، قابلیت تبخیر و خروج آب، مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی، چسبندگی بالا، قابلیت شستشوی آسان و نتایج زیبایی شناختی اشاره نمود. قابل ذکر است که نقاشی سطوح و دیوارهای خارجی با سختیهایی همراه است که رنگ اکریلیک با ماندگاری بالای خود و طولانی کردن فواصل نقاشی، این مشکل را نیز مرتفع میکند.
برای داشتن یک پوشش مناسب از رنگ اکریلیک روی دیوارهای خارجی انتخاب یک پرایمر مناسب حتی از دیوارهای داخلی نیز مهمتر است. به عبارت دیگر هنگام کار روی قسمت بیرونی ساختمان (از جنس چوب، سیمان، سنگ، فلز و غیره)، آمادهسازی بستر، کار بسیار مهمی است. بسترهای مختلف، به تکنیکها و مواد خاصی نیاز دارند که اگر به درستی انجام نشوند، ممکن است طولِ عمر نقاشی انجام شده کوتاه شود. علاوه بر این اعتماد به یکپارچگی پوششهای قبلی میتواند نتیجه نقاشی را به خطر بیاندازد. همچنین تعیین اینکه آیا این پوششهای قبلی با سایر محصولات سازگار است، نیز حائز اهمیت است. با رعایت این نکات، میتوان این رنگها را روی سطوح جدید و حتی قدیمی پیاده نمود.
رنگ اکریلیک که روی نمای ساختمان پیاده میشوند، انواع مختلفی دارند. یکی از این گونهها، رنگ اکریلیک سیلیکونی و فول سیلیکونی است. این رنگها از پلیمریزاسیون رزین اصلاح شده سیلیکون و امولسیون اکریلیک به دست میآید. این پوششها دوستدار محیط زیست است و در برابر گرما، آب و هوا، بارانهای اسیدی و قلیایی مقاومت خوبی از خود نشان میدهد. مقاومت رنگهای اکریلیک سیلیکونی و فول سیلیکونی در برابر آب نسبت به اکریلیک خالص عملکرد بهتری دارد. این رنگها برای ساختمانهایی که نمای ماندگار نیاز دارند بسیار مناسب و پرکاربرد است و میتوان آنها را در انواع سطوح بتنی، گچکاری، سیمانی، آجر و کاشی به کار برد.
یکی از ویژگیهای عالی این رنگها این است که به مولکولهای بخار اجازه میدهند تا از آنها عبور کنند، اما در عین حال از عبور مایع جلوگیری میکنند. در واقع میتوان گفت که در آنها یک تنفس در جریان است. این ویژگی باعث شده است که آنها در برابر هوا نفوذپذیری و در برابر آب مقاوم باشند. این مقاومت عمر پوششهای اکریلیک سیلیکونی و فول سیلیکونی را در مقایسه با پوشش اکریلیک خالص طولانیتر میکند. علاوه بر این مقاومت در برابر آب باعث میشود که گرد و غبار کمتری روی سطح آنها قرار گیرد و این رنگها را به ویژگی خود تمیز کنندگی مجهز کند.
نوع دیگر رنگ اکریلیکِ خارجی، رنگهای اکریلیک الاستومتری هستند. این رنگهای دوستدار محیطزیست نیز، امکان تنفس یک طرفه را فراهم میکنند که برای دستیابی به چسبندگی استثنایی روی دیوارها بسیار مناسبند و شرایط استفاده از آنها را در بتن، سنگ، آجر، گچ و بلوک بتونی را فراهم میکنند. کشش و انعطافپذیری بالای این رنگها باعث میشوند که بتوان از آنها برای پوشش سطوح ترک خورده استفاده نمود. این رنگها علاوه بر این که ترکهای موجود روی سطوح را پوشش میدهند، از شکلگیری ترکهای جدید نیز جلوگیری میکنند. به این صورت که انعطاف پذیری این رنگها در برابر طیف وسیعی از درجه حرارت نیز بسیار بالاست و میتوان گفت که با سطوحی که در آنها به کار برده شدهاند منبسط و منقبض میشوند. در واقع میتوان گفت که با تغییر درجه حرارت آثار ترکخوردگی در آنها مشاهده نمیشود. علاوه بر مقاومت در برابر حرارت؛ رنگهای اکریلیک الاستومتری در برابر نفوذ آب نیز بسیار مقاومند و حفظ و نگهداری نمای ساختمان را سادهتر میکند. این رنگها به سرعت خشک میشوند و مانند رنگهای اکریلیک سیلیکونی و فول سیلیکونی در برابر گردوغبار مقاومند.
۴- رنگ مات
رنگ مات پرکاربردترین رنگ برای استفاده در دیوارهای داخلی است. همان طورکه از نام این رنگ مشخص است، پس از پایان کار، هیچ درخششی روی سطح رنگ شده ایجاد نمیکند، از این رو برای سطوحی که نباید چشم بیننده را آزار دهند، بسیار مناسب است. یکی از بهترین موارد استفاده از رنگ مات، استفاده از آن در سقف خانهها است. در واقع این کار یک روش خارقالعاده برای صرفهجویی در هزینههاست، زیرا رنگ مات قسمتهای آسیبدیده سقف و یا معایب موجود در آن را بهتر پوشش میدهد و در واقع میتوان گفت که این رنگ در بعضی موارد بر سایر رنگها ارجحیت دارد. از سوی دیگر از آن جایی که این رنگ برای پوشاندن نواقص روی دیوارها عملکردخوبی دارد، میتواند گزینه مناسبی برای نقاشی خانههای قدیمی باشد.
اگرچه برای به دست آوردن یک پوشش خوب روی دیوار و داشتن یک رنگ یکنواخت، نیاز به چند لایه نقاشی رنگ مات است اما در عین حال کار با این رنگ آسان است که یکی از مزایای استفاده از این رنگ محسوب میشود. رنگ مات را میتوان با یک برس یا غلتک روی سطح موردنظر اعمال کرد. قابل ذکر است که این رنگ معایبی نیز دارد که مهمترین آن کاهش جلوه این رنگ در طول زمان است. اگرچه میتوان سطوحی که با رنگ مات نقاشی شدهاند را با یک پارچه مرطوب پاک کرد، اما رنگ مات به ترمیم منظم نیاز دارد تا همچنان تازگی خود را حفظ کند.
برای جمعبندی مطالب فوق میتوان گفت که مزایا و معایب رنگ مات به شرح زیر است.
مزایای استفاده از رنگ مات
- ظاهر گرم
- قابلیت پوشانندگی نواقص موجود در سطح رنگ شده
- عملکرد خوب در اتاق های با نور مستقیم خورشید
- قابلیت تعمیر دیوار در حین نقاشی
معایب استفاده از رنگ مات
- ماندگاری پایین
- بافت نرم نسبت به سایر رنگها
- نشستن گردوغبار روی سطح این رنگ نسبت به سایر رنگها
- دشواری در تمیز کردن
۵- رنگ نیمه براق
رنگهای نیمهبراق یکی دیگر از رنگهای متداول برای دیوارها و سطوح داخلی هستند و دستیابی به یک پوشش خوب را تنها با یک دور نقاشی امکانپذیر میکنند. البته این رنگها بیشتر به عنوان روکش مورد استفاده قرار میگیرند. رنگ نیمه براق، رنگی است که بسیار چشم نواز به نظر میرسد اما درخشش تولید شده از آن کمتر از رنگ براق است.
این رنگها بسیار بادوام هستند. از آنجایی که این رنگها در برابر رطوبت مقاومند، طرفداران زیادی برای استفاده در حمام دارند. از سوی دیگر تمیز کردن دیوارهای که با این رنگ نقاشی شدهاند بسیار ساده است، نیاز به مراقبت و دقت بالا ندارد و با یک دستمال مرطوب و صابون آلودگیها از سطح آن پاک میشود، بنابراین برای آشپزخانه نیز بسیار مناسب است، زیرا تمیز کردن ذرات مواد غذایی از روی دیوارهای آشپزخانه همیشه با چالشهای زیادی همراه است. در نتیجه میتوان گفت استفاده از رنگ نیمهبراق در حمامها و آشپزخانهها نتیجه خوبی به همراه دارد و در کل از رنگهای نیمه براق در اتاقهایی استفاده میشود که تمیز کردن آنها ضروری و یا دشوار است.
لازم به ذکر است که رنگهای نیمهبراق همراه با بازتاب نور هستند که بسته به سلایق افراد میتواند خوب یا بد باشد. اما اگر دیوارها دارای نقص یا خرابیهایی باشند، به دلیل نوری که از آنها بازتاب میشود، بیشتر نمایان میشوند. بنابراین هنگام انتخاب رنگ نیمهبراق، باید این موارد را نیز در نظر گرفت.
۶- رنگ براق
رنگهای براق جلوه بصری بالایی دارند و بسیار زیبا به نظر میرسند. اگر زیبایی و دوام به طور همزمان موردنظر فرد باشد، رنگ براق گزینه بسیار معقولی است. رنگ براق یکی از گرانترین و با کیفیتترین نوع رنگها است. این رنگ اغلب برای کاربردهای معمولی مورد استفاده قرار نمیگیرد، اما در فضاهای خاص بسیار عالی عمل می کند. در واقع رایجترین مورد استفاده از رنگ براق برای تزئینات نقاشی است. همچنین از این رنگ برای نقاشی مبلمان، کابینت و حتی شومینه نیز استفاده میشود. قابل ذکر است که برای رسیدن به یک پوشش خوب از این رنگ، باید چند بار آن را روی سطح موردنظر پیاده کرد و از آنجایی که زمان لازم برای خشک شدن این رنگ تقریبا بالاست، باید این مورد را هنگام استفاده از آن درنظر داشت.
این رنگ نیز مانند رنگ نیمهبراق به سادگی تمیز میشود، این امر سبب میشود که زمان تمیز کردن آنها بسیار کوتاه شود و بتوان دیوارها را تازه و نو نگه داشت. همچنین درخشش بالای این رنگ که حتی بیشتر از رنگ نیمهبراق است هرگونه نقص در دیوارها را کاملاً آشکار میکند. البته بیشتر افرادی که تصمیم به استفاده از رنگ براق دارند، به دلیل زیرسازیهای مناسب، درباره این مسئله نگران نیستند.
برای جمعبندی مطالب فوق میتوان گفت که مزایا و معایب رنگ براق به شرح زیر است.
مزایای استفاده از رنگ براق
- بادوام و ماندگار
- قابلیت پاک شوندگی آسان
- ایجاد رنگهای جذاب
- ظاهری زیبا و مدرن
معایب استفاده از رنگ براق
- نیاز به توجه به جزئیات در هنگام آماده سازی سطح دارد (زیرا نواقص موجود در دیوار را آشکار میکند)
- نیاز به نقاشی سطوح با استفاده از چند لایه
- درخشندگی خیلی بالا در فضاهای کوچک و تحت نور مستقیم خورشید
۷- پرایمر (آستر)
پرایمرها نیز مانند رنگها، بر پایه روغن یا آب هستند. پرایمرهای برپایه آب در اکثر موارد عملکرد خوبی دارند، اما تنها با رنگهای مبتنی بر آب قابل استفادهاند. در مقابل پرایمرهای برپایه روغن را میتوان با هر دو رنگ برپایه روغن یا آب استفاده کرد. این پرایمرها روی چوب های رنگ شده، گرههای چوبها و فلزات به خوبی عمل میکنند.
استفاده از پرایمرها نقش مهمی در کیفیت نهایی رنگآمیزی دارد. اگر قبل از شروع نقاشی از یک پرایمر استفاده شود، دیوارها برای رنگآمیزی آماده میشوند و نتایج به مراتب بهتری را به همراه خواهند داشت. پرایمرها، یک لایه محافظ روی دیوار ایجاد میکنند که از تاثیر گذاشتن رنگ قدیمی بر رنگ جدید و موردنظر جلوگیری میکنند.
پرایمرها در انواع مختلفی به بازار عرضه میشوند. در واقع از آنجایی که تغییر رنگ دیوارها میتواند چالشهایی را به همراه داشته باشد، این تنوع میتواند چارهساز باشد. به عنوان مثال اگر در حال حاضر دیوارها تیره باشند و قرار باشد به یک رنگ روشن تبدیل شود، یک پرایمر ویژه باید مورد استفاده قرار گیرد. در حقیقت پرایمرها به عنوان یک عنصر پنهان کار میکنند و بهترین نتیجه را به دنبال دارند. همچنین وجود یک پرایمر میتواند از هزینههای اضافی جلوگیری کند و نیاز به استفاده از چند لایه رنگ را کاهش دهد.
توصیه مهم هنگام استفاده از پرایمرها این است که اگر از رنگ و پرایمر جداگانه استفاده میشود و هدف، پوشاندن تمام عیوب کوچک و بزرگ است؛ ابتدا باید روی قسمت کوچکی از دیوار، پرایمر و رنگ اصلی را پیاده کرد و نتایج حاصل از آن را بررسی نمود تا از کیفیت بالای نتیجه اطمینان حاصل شود. همچنین باید ازروغنی یا آب بودن پایه رنگ و پرایمر اطمینان حاصل کرد.
بهترین رنگ برای خانه شما چیست؟
نقاشی دیوارها یکی از سریعترین و ارزانترین راههایی است که با کمک آن میتوان به اتاقهای قدیمی روح تازهای بخشید و جلوه آنها را دوچندان کرد. در ادامه جدولی برای انتخاب رنگ مناسب، برای قسمتهای مختلف خانه ارائه شده است که میتوان در زیبایی و ماندگاری خانه بسیار موثر باشد.